Postavlja se pitanje da li postoji politička volja na lokalnom nivou da se Kozarcu i Janji vrati status opštine.

Građani Kozarca već godinama traže da dobiju status opštine u okviru Grada Prijedora. Kozarac je do ‘60-tih godina prošlog vijeka bio opština, koja je obuhvatala još četiri mjesne zajednice – Kozaruša, Trnopolje, Kamičani i Kevljani.

Međutim, zbog ratnih stradanja Bošnjaka i Hrvata u Prijedoru i sve ono kroz šta su prošli povratnici postavlja se pitanje da li postoji politička volja na lokalnom nivou da Kozarac vrati status opštine.

Težak život povratnika

U Prijedoru su česti slučajevi narušavanja sigurnosti povratnika kroz incidente ili pisanje uvredljivih grafita.

Zagovornici ove inicijative smatraju da vraćanjem statusa opštine građani Kozarca dobijaju bolje administrativne, sigurnosne i ekonomske preduslove za razvoj i olakšavanje svakodnevnog života. U Kozarcu djeluje više od 200 privrednih subjekata kojima je potrebno unapređenje uslova za razvoj i proizvodnju, odnosno bolja usluga javnog sektora.

Tokom ljeta u Kozarac se slije brojna dijaspora iz cijelog svijeta. Procjenjuje se da tokom ljeta i praznika Kozarac posjeti najmanje 20.000 Bošnjaka koji žive u dijaspori.

Kozarčani žele da kroz vraćanje statusa opštine sredstva koja idu u budžet Grada usmjere u lokalni razvoj jer 20-ak godina trpe neravnopravan odnos gradske administracije što se ogleda i kroz odgađanje razmatranja inicijative u gradskoj Skupštini.

 “Inicijativa čeka već dvije godine da bude na dnevnom redu Skupštine. Imamo veliki broj privrednih subjekata i jaku dijasporu. Po osnovu raznih poreza i taksi u budžet Grada godišnje slije se oko pet miliona konvertibilnih maraka (2,5 miliona eura), ali jako se malo vrati kroz projekte i ulaganje. Vraćanje statusa opštine mogli bismo ta sredstva ulagati u našu infrastrukturu. Kozarac to zaslužuje zbog stradanja u ratu i budućnosti generacija koje dolaze”, smatra Mesud Trnjanin, odbornik u Skupštini Grada Prijedora iz Kozarca.

Prijedor je nedavno imao prijevremene izbore za gradonačelnika, a jedno od predizbornih obećanja bilo je davanje statusa opštine Omarskoj što pokazuje postojanje dvostrukih aršina.

„Osnivanje novih opština u Republici Srpskoj je političko pitanje. Najpoznatiji primjer je opština Stanari koja se izdvojila iz Doboja. Smatram da prijedlog davanja statusa opštine Omarskoj neće proći entitetsko glasanje jer se radi o predizbornom obećanju opozicije“, dodaje Trnjanin.

Kozarac ima više od 300 učenika i 2.000 zaposlenih od kojih rijetki rade u javnom sektoru. Obnova Kozarca nakon rata je rezultat ulaganja dijaspore i njihove odlučnosti da očuvaju porodičnu imovinu. Kozarac je dobio minimalnu podršku Grada Prijedora i entiteta Republika Srpska što nije obeshrabrilo Kozarčane da obnove i infastrukturu.

Zatvara se i jedina banka u Kozarc.

Glavni imam Medžlisa islamske zajednice Kozarac Amir Mahić ističe da trenutno u tom mjestu živi oko 5.000 stanovnika što čini tek 20 posto prijeratnog stanovništva.

„Kozarac bilježi smanjenje broja stanovnika. U proteklih desetak godina broj stanovnika se sa osam-devet hiljada smanjio na oko 5.000. Međutim, to smanjenje stanovništva nije izraženo kao u drugim povratničkim sredinama“, kaže ef. Mahić.

U Kozarcu postoji ambulanta, a najbliža hitna pomoć je u Omarskoj. Krajem godine zatvara se i posljednja banka, pa će Kozarčani i zbog banke morati ići u Omarsku koja ih podsjeća na strahote logora koje su prošli skoro svi muškarci iz Kozarca.

Najavljena izgradnja autoputa Banja Luka – Prijedor je ugrožavala nekoliko kuća i drugih privatnih objekata što je izazvalo protivljenje građana Kozarca. Nadležne institucije su udovoljile primjedbama, ali je Kozarac ostao bez svog priključka na autoput.

I Janja traži vraćanje statusa opštine

Janja je južni dio Grada Bijeljina gdje živi najveći dio Bošnjaka. Kao i Kozarac, Bužim, Ulog i Janja je imala status opštine do početka 1960-tih godina.

Iako je Janja u to vrijeme imala sve infrastrukturne, privredne i strukturalne uslove da razvija kao zasebna administrativna jedinica politika je presudila drugačije.

„Bilo je više inicijativa da se status opštine vrati Janji, ali to tadašnje vlasti nisu dozvoljavale. Nakon višestranačkih izbora 1990. godine pokreće se inicijativa da se Janja ponovo proglasi opštinom i pristupa se izradi elaborata koji prolazi sve lokalne strukture i provjere te se upućuje na usvajanje u Skupštinu Republike Bosne i Hercegovine. Nažalost, početak agresije tu inicijativu i njeno izglasavanje zaustavlja“, kaže Samir Baćevac, delegat u Vijeću naroda entiteta Republika Srpska iz Janje.

I nakon rata borba povratnika u Janji se nastavlja.

„Nakon zavrsetka rata i masovnog povratka Bošnjaka u Janju, ova inicijativa se ponovo pokreće i predstavlja opštinskim strukturama, ali se ona se u više navrata odbija uz obrazloženje da o tome mora postojati konsenzus u Skupštini, tada Opštine Bijeljina. Nakon proglašenja Grada Bijeljina, ponovo se pokreće priča oko usvajanja inicijative za proglašenje Janje i Dvorova opštinama u okviru Grada, ali se ovaj put loptica prebacuje na Narodnu skupštinu entiteta RS, te da se tamo treba obezbijediti podrška“, pojašnjava Baćevac.

Očigledno je da se za ovu inicijativu nema političke volje većine u bh. entitetu Republika Srpska, iako bi teritorijalnom okviru opštine Janja pripalo i nekoliko srpskih sela, tako da bi Bošnjaci činili nešto oko 50 posto stanovništva.

„Opština Janja bi mnogo značila u svakom smislu stanovništvu Janje i same Bijeljine, na prvom mjestu u rasterećenju opštinskog aparata i boljoj funkcionalnosti službi u korist građana. Bolji uslovi za razvoj privrede kao i bolja raspodjela budžetskih sredstava u lokalni razvoj, putnu i svaku drugu infrastrukturu, bolje zapošljavanje i perspektivnost za mlade, bolja iskorištenost turističkih i drugih potencijala koju imamo u Janji. Nebrojeno je mnogo razloga za opštinu Janja i njenu samoodrživost, razvoj i funkcionalnost od čega bi velike koristi imali sami stanovnici Janje koja je i dalje najveća mjesna zajednica u Bosni i Hercegovini“, zaključuje Baćevac.

IZVOR: AL JAZEERA